Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΚΑΙ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΡΟΜΠΕΡΤ ΟΠΕΝΧΑΪΜΕΡ – ΜΠΕΡΤ ΚΑΪ, ΣΕΡΓΟΥΙΝ ΤΖ. ΜΑΡΤΙΝ, BIRD KAI, SHERWIN J. MARTIN – ΤΡΑΥΛΟΣ

Περιγραφή

Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΚΑΙ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΡΟΜΠΕΡΤ ΟΠΕΝΧΑΪΜΕΡ – ΜΠΕΡΤ ΚΑΪ, ΣΕΡΓΟΥΙΝ ΤΖ. ΜΑΡΤΙΝ, BIRD KAI, SHERWIN J. MARTIN
ΤΡΑΥΛΟΣ
Σελ: 860
ISBN: 978-960-6640-34-6

Βραβείο Πούλιτζερ

Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ ήταν ένα αίνιγμα. Ένας θεωρητικός φυσικός με τις ιδιότητες ενός χαρισματικού ηγέτη, ένας εστέτ που χαρακτηριζόταν από την έντονη αμφισημία. Ήταν ο Προμηθέας της Αμερικής, ο «πατέρας της ατομικής βόμβας», που σε καιρό πολέμου βρήκε το μυστικό της αστείρευτης ενέργειας του Ήλιου, για χάρη της χώρας του. Όμως, όταν πάλεψε να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τους τρομερούς κινδύνους της βόμβας, το κατεστημένο στράφηκε αμέσως εναντίον του. Η οδύνη και ο εξευτελισμός που υπέστη ο Οπενχάιμερ το 1954 -κατηγορούμενος ως επικίνδυνος για την εθνική ασφάλεια των Η.Π.Α.- δεν ήταν μια μεμονωμένη περίπτωση την εποχή του μακαρθισμού.

Όμως, ο «Όπι» ως κατηγορούμενος ήταν ασύγκριτος. Γοητευτικός, μανιώδης καπνιστής, ψηλός και αδύνατος, γνώστης των αρχαίων ελληνικών, φίλος της γαλλικής και ρωσικής λογοτεχνίας, λάτρης της ποίησης και του γυναικείου φύλου: ένας εθνικός ήρωας, υπόδειγμα επιστήμονα-δημόσιου λειτουργού. Για τους φιλελεύθερους συμβόλιζε τον άνθρωπο που αποκάλυπτε το ανήθικο πρόσωπο της Δεξιάς. Για τους πολιτικούς του εχθρούς ήταν ένας κομουνιστής, ένας αποδεδειγμένος ψεύτης. Στην πραγματικότητα, ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος, προσιτός αλλά και απόμακρος, ευφυής αλλά και αφελής, παθιασμένος υποστηρικτής της κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και ακούραστος κυβερνητικός σύμβουλος. Ήταν ένας λαμπρός άνδρας που βίωσε τόσο τον θρίαμβο όσο και την τραγωδία.
Η ιστορία του Οπενχάιμερ υπενθυμίζει ότι η εθνική ταυτότητα των Η.Π.Α. παραμένει στενά συνδεδεμένη με τον πολιτισμό της πυρηνικής εποχής. Στην μετά την 11η Σεπτεμβρίου εποχή, αξίζει να θυμόμαστε ότι ο «πατέρας της ατομικής βόμβας» είχε προειδοποιήσει ότι επρόκειτο για ένα όπλο τρόμου δίχως διακρίσεις, που στα επόμενα χρόνια κατέστησε την Αμερική στόχο των πλέον ετερόκλητων επιθέσεων. Είναι ένα πολύτιμο έργο, τόσο για την κατανόηση του πρόσφατου παρελθόντος μας, όσο και για τις μελλοντικές επιλογές μας.
Η έρευνα για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου διήρκεσε 25 χρόνια. Πέρα από τη μεγάλη λογοτεχνική αξία του, και τη μοναδικότητά του ως μια ολοκληρωμένη βιογραφία, αποκάλυψε πολλά νέα στοιχεία για την Αμερική της Οικονομικής Ύφεσης, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς και τον Ψυχρό Πόλεμο.
Απέσπασε επαινετικά σχόλια από τον διεθνή Τύπο, και τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ.

Η ζωή του Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ – η σταδιοδρομία του, η φήμη του, ακόμη και η αίσθηση της προσωπικής του αξίας – βγήκε ξαφνικά εκτός ελέγχου τέσσερις ημέρες πριν τα Χριστούγεννα του 1953. «Δεν μπορώ να πιστέψω αυτό που μου συμβαίνει», αναφώνησε, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο του αυτοκινήτου που τον οδηγούσε με ταχύτητα στο σπίτι του δικηγόρου του, στη Τζορτζτάουν της Ουάσινγκτον. Εκεί, σε λίγες ώρες, θα αναγκαζόταν να έρθει αντιμέτωπος με ένα μοιραίο δίλημμα: Έπρεπε να παραιτηθεί από τις θέσεις του ως κυβερνητικός σύμβουλος, ή έπρεπε να πολεμήσει τις κατηγορίες της επιστολής που του είχε δώσει αιφνιδιαστικά, νωρίτερα εκείνο το πρωί, ο πρόεδρος της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (AEC) Λιούις Στράους; Η επιστολή τον ενημέρωνε ότι μία επανεξέταση του παρελθόντος του και των πολιτικών πεποιθήσεών του είχε ως αποτέλεσμα να ανακηρυχθεί επικίνδυνος για την εθνική ασφάλεια… και συνέχιζε με την απαρίθμηση τριαντατεσσάρων κατηγοριών, που κυμαίνονταν από τη γελοία «αναφέρθηκε ότι το 1940 είχατε καταχωριστεί ως χορηγός των Φίλων του Κινεζικού Λαού» έως την πολιτική «το φθινόπωρο του 1949, και εφεξής, αντιταχθήκατε σθεναρά στην ανάπτυξη της βόμβας υδρογόνου».
Περιέργως, από τον ατομικό βομβαρδισμό της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, ο Οπενχάιμερ έτρεφε ένα ακαθόριστο προαίσθημα ότι το μέλλον τού επεφύλασσε κάτι «σκοτεινό και απειλητικό». Λίγα χρόνια νωρίτερα, στα τέλη της δεκαετίας του 1940, σε μία εποχή όπου είχε πραγματικά κατακτήσει θέση λατρευτικού συμβόλου στην αμερικανική κοινωνία ως ο πλέον σεβαστός και θαυμαστός επιστήμονας και σύμβουλος δημόσιας πολιτικής της γενιάς του – εμφανιζόμενος ακόμη και στα εξώφυλλα των περιοδικών Time και Life – είχε διαβάσει τη νουβέλα του Χένρι Τζέιμς «Το Θηρίο στη Ζούγκλα». Ο Οπενχάιμερ συγκλονίστηκε από αυτή την ιστορία εμμονής και βασανιστικού εγωκεντρισμού, στην οποία ο πρωταγωνιστής στοιχειώνεται από το προαίσθημα ότι τον «προόριζαν για κάτι σπάνιο και παράξενο, πιθανώς κολοσσιαίο και τρομερό, που έμελλε, αργά ή γρήγορα, να γίνει». Ό,τι κι αν ήταν αυτό, ήξερε πως θα τον «κατακυρίευε».

Καθώς το κύμα του αντικομμουνισμού εξαπλωνόταν στη μεταπολεμική Αμερική, ο Οπενχάιμερ βεβαιωνόταν όλο και πιο πολύ ότι τον παραμόνευε ένα τέτοιο «θηρίο στη ζούγκλα».